De led-lamp is klaar om de positie van de halogeenlamp over te nemen
Per 1 september 2016 wordt de halogeenlamp verboden in de Europese Unie (EU), tenminste als het verbod komende maand niet uitgesteld wordt door de Europese Commissie. De EU wil dat alle lampen die niet in energielabel A of B vallen (zie kader) volledig in de ban worden gedaan. Mede op aandringen van LightingEurope overweegt de Europese Commissie het verbod echter uit te stellen tot 2018 of zelfs 2020. De redactie van LED Magazine sprak met LightingEurope, de NLA, Osram InRetail en Nordeon over de kwestie.
Frank van der Vloed, voorzitter van de Nederlandse Licht Associatie (NLA) over de kwestie: ‘De led-lamp is niet volledig klaar om de positie van de halogeenlamp volledig over te nemen. Gedurende de laatste tien jaar hebben led-lampen een enorme evolutie ondergaan op het gebied van energierendement, functionaliteit, lichtkwaliteit, design en niet te vergeten de aanschafprijs. Deze ontwikkeling daalt nog steeds verder. Halogeenlampen blijven vooralsnog de referentie waar het gaat om lichtkwaliteit – zoals kleurweergave en spreiding – en volledige dimbaarheid, tegen de laagste aanschafprijs. Als zodanig hebben beide technologieën bestaansrecht.’
Bewustwording
Volgens Van der Vloed zijn uitgebruikers – zoals de retailsector, maar ook de consument –voldoende voorbereid om succesvol op andere lichtbronnen waaronder led-verlichting over te stappen. ‘Maar desondanks is er nog veel inspanning vereist om consumenten goed voor te lichten over alternatieven. Dit betreft ook de bewustwording van kwaliteitsverschillen, met name bij ledlampen. Deze inspanning zal ondersteund moeten worden door de industrie, maar ook door de overheid, de retailsector en consumentenbelangenorganisaties. Het belangrijkste argument van de EU om het verbod op halogeenlampen uit te stellen is dat led-lampen nog steeds verbeterd worden na 2016. Men wil voorkomen dat consumenten gedwongen omschakelen naar een technologie die nog volop in ontwikkeling is. Brancheorganisatie NLA is voorstander hiervan, omdat consumenten de keuzevrijheid behouden tussen led-, spaar- en halogeenlampen. De EU heeft in haar voorstel ook berekend dat de integrale energiebesparing op langere termijn juist groter is, bij uitstel tot september 2018. Daarnaast kunnen, zoals gezegd, consumenten zelf kiezen.’
LightingEurope
Ook Richard Moeskops, director marketing & sales services bij OSRAM Benelux, wijst op het belang van keuzevrijheid. ‘Als bedrijf stellen wij keuzevrijheid voorop als het gaat om de consument. Binnen LightingEurope, waar OSRAM lid van is, is er een duidelijk standpunt over dit onderwerp, wat neerkomt op dat de organisatie zich ernstig druk maakt over de gevolgen van het verbod voor de consument en daarom aandringt op uitstel tot 2020.’ Diederik de Stoppelaar, secretarisgeneraal van LightingEurope: ‘Het gaat erom dat een keuze gemaakt wordt die de consument snapt. Van het verbod van de gloeilamp hebben we geleerd omdat de consument het niet snapt. De consument is simpelweg nog niet klaar voor de led- lamp en dus is het verstandig om het verbod op halogeenlampen uit te stellen. Bovendien denken veel consumenten in wattages en de lage wattages van led-verlichting zetten hen dan ook op het verkeerde been. Zij denken nog niet in lumen per watt. Natuurlijk speelt ook de hogere aanschafprijs van led-verlichting een belangrijke rol. Deze ligt voor consumenten ongeveer een factor tien hoger dan bij de gloeilamp en het waarom begrijpen zij niet. Als industrie willen wij dan ook de tijd hebben om juiste technologie en goede kwaliteit led-lampen te introduceren tegen een redelijke prijs.’ Paul te Grotenhuis van INretail, de brancheorganisatie met zestienduizend aangesloten winkels uit de woon-, mode-, schoenen en sportbranche, laat weten dat zijn organisatie geen specifi ek standpunt wil innemen. ‘Wel zij wij per defi nitie tegen beperkende regels en in die optiek is een uitstel van het verbod prima. Tegelijkertijd is het logisch er vanuit te gaan dat de duurzaamheidsgedachte ste eds dieper ingrijpt, ook op ondernemingsaspecten. Bovendien groeit het besef dat we als samenleving allemaal ons deel moeten bijdragen aan de verduurzaming.’
Tegengeluid
Pierre van Lamsweerde – directeur van de Nordeon-Group waaronder de merken Nordeon, Vulkan, Hess en Griven vallen – is verbaasd over een mogelijke verschuiving van het verbod en laat een krachtig tegengeluid horen. ‘Ik zie geen enkele reden om het uit te stellen, behalve de belangen van gevestigde partijen. Noch de consument, noch zakelijke klanten hebben baat bij een uitstel. De halogeenlamp is na de gloeilamp de meest verkwistende lamp. Led biedt tot negentig procent energiebesparing, is gemakkelijk te retrofi tten en heeft vandaag de dag een prachtige lichtkwaliteit. De besparing is zo groot dat zelfs voor consumenten met weinig branduren de hogere prijs snel terugverdiend is. De led-lamp is dan ook klaar om de positie van de halogeenlamp over te nemen. Dit ondanks dat voor led net als bij enkel andere lampencategorie geldt: er zijn veel goede lampen maar ook veel slechte. Het is dus wel belangrijk om je goed te oriënteren voordat je een aankoop doet. Dat is wellicht het enige nadeel, maar deze kleine tijdsinvestering verdient ons milieu wel.’
Onderzoekers
Van Lamsweerde vindt een groep onderzoekers aan zijn zijde. Op basis van onderzoek en testen van honderdzeventig led-lampen stellen het Zweedse energieagentschap (SEA), de Belgische overheid, CLASP en de European Council for an Energy-Effi cient Economy (ECEEE) namelijk dat een uitstel van het halogeenverbod onnodig is. Zij stellen op basis van de testen dat de prestaties van led-lampen sinds het laatste onderzoek van de EU – daterend uit 2013 – aanzienlijk zijn verbeterd. ‘Ongeveer vijftig procent van de in 2014 gekochte en geteste led-lampen uit het onderzoek kennen al betere prestaties dan de verwachtingen van de EU voor 2016’, aldus de vier organisaties. LightingEurope stelt op haar beurt het volgende over het rapport: ‘De gepresenteerde conclusie is twijfelachtig, deels misleidend en gebaseerd op onjuiste informatie. Bovendien schenden veel van de in het rapport besproken lampen de Europese eisen en zijn ze illegaal op de markt gebracht. Deze gebrekkige informatie zet bovendien vraagtekens bij de competentie van het testlaboratorium.’ Boze tongen beweren bovendien dat LightingEurope zich verzet tegen het verbod op halogeenlampen om het belang van haar leden te verdedigen. Deze zouden gebaat zijn bij conventionele lampen daar deze sneller defect gaan en zodoende tot herhaalaankopen leiden. Herhaalaankopen die bij led-lampen vele malen langer op zich zouden laten wachten. Overigens stelt LightingEurope om haar argumenten kracht bij te zetten in een position paper dat als de halogeenlamp verboden wordt ‘redelijke schattingen aantonen dat in de EU meer dan tweehonderd miljoen armaturen in Europese huishoudens feitelijk onbruikbaar zouden worden, goed voor een waarde van tien miljard euro.’ Het moge duidelijk zijn: de discussie zal zich de komende weken ongetwijfeld voortzetten. De grote vraag is dan ook welke van de twee kampen het beste gelobbyd heeft op het moment dat in april de EC-stemming over het uitstellen van het verbod plaatsvindt.
Bron: LED Magazine - nr. 6
Publicatiedatum: 31-03-2015