TL buis vervangen door LED TL (met of zonder starter)
Het vervangen van een TL buis door een LED TL buis is eenvoudig, ook wanneer je een armatuur hebt met een conventioneel voorschakelapparaat (VSA). Toch is voorzichtigheid geboden, lees daarom deze handleiding vóór installatie en ingebruikname.
TL;DR - In het kort
Het vervangen van een traditionele TL-buis door een LED TL-buis is eenvoudig en levert direct energiebesparing op.
Voor armaturen met een conventioneel voorschakelapparaat (VSA) vervang je alleen de starter door een dummy starter en plaats je de LED TL-buis.
Bij armaturen met een elektronisch voorschakelapparaat (EVSA) moet de ballast verwijderd worden en de bedrading aangepast.
Deze overstap leidt tot lagere energiekosten, minder onderhoud en een langere levensduur van de verlichting.
Eerste stap: achterhalen type armatuur
De eerste stap is te achterhalen welk type armatuur je hebt. Er zijn twee soorten:
- Magnetische (inductieve) ballast (CVSA)
- Elektronische ballast (EVSA/HF)
De eenvoudigste manier om te zien welk ballast in de armatuur aanwezig is na te gaan of de armatuur een starter heeft. Is er een starter aanwezig, dan is het een magnetische ballast.
Tweede stap: elektriciteit uitschakelen
Schakel de elektriciteit uit voordat je begint met de installatiewerkzaamheden. Aanpassen van de bedrading is eenvoudig, maar moet bij twijfel altijd gedaan worden door een gecertificeerd persoon.
Derde stap: aanpassen van de TL-armatuur
Nu kun je de ballast, die niet meer nodig is, ontkoppelen/uitschakelen aan de hand van onderstaande uitleg.
Magnetische ballast type
Er zijn 2 mogelijkheden:
Mogelijkheid 1:
Je hoeft alleen de huidige starter te vervangen door de meegeleverde dummy-starter.
Schematische weergave van magnetische ballast type waarbij de starter is vervangen door een dummy starter:
Mogelijkheid 2:
Laat dit bij twijfel altijd door een elektricien uitvoeren!
- Schakel eerst stroom uit,
- open hiervoor de armatuur zodanig dat de ballast(en) bereikbaar is (zijn),
- direct de L en N aansluiten op 1 kant in de armatuur,
- indien een compensatiecondensator aanwezig is, moet deze afgekoppeld worden (cosΦ LEDTL = 0,97), sluit vervolgens de armatuur.
Schematische weergave van magnetische ballast type waarbij zowel starter als ballast verwijderd zijn:
PAS OP! Sluit de stroom aan, op de juiste kant van de LED buis, waarop de L en N of input is aangeven
Elektronische ballast type:
Bij twijfel laten uitvoeren door een elektricien!
Verwijder of ontkoppel de elektronische ballast (zie verder op in deze handleiding).
Plaats de LED buis niet zonder de verwijdering of ontkoppeling van de elektronische ballast, dit om beschadiging van de LED buis te voorkomen.
Ontkoppelen:
- open de armatuur zodanig dat de ballast(en) bereikbaar is (zijn),
- koppel de HF ballast volledig los en herbekabel de armatuur zodat de netspanning aan 1 kant van de LEDTL aanwezig is, (direct L en N aansluiten aan 1 kant armatuur),
- sluit de armatuur terug zoals oorspronkelijk.
Voorbeeld van een aangesloten elektronische ballast (enkel en dubbel):
- HF ballast ontkoppelen,
- L samen met draad 1 en/of 2,
- N samen met draad 3 en/of 4.
- HF ballast ontkoppelen,
- L samen met draad 1,2,6 en 7,
- N samen met draad 3,4 en 5.
Herbekabel zodat onderstaande situatie bereikt wordt (vermijd losse draden onder spanning!):
Vierde stap: (juist) plaatsen van de LED buis
Plaats de LED buis op de juiste manier in het armatuur. Op de LED TL-buis staat aan 1 kant “input” of “L en N”, deze moet dus aan de kant van de stroom input in de armatuur geplaatst worden.
Schakel als laatste de elektriciteit weer aan en besparen maar!
Veelgestelde vragen over het vervangen van TL-buizen door LED TL
Kan ik mijn huidige TL-buis eenvoudig vervangen door een LED TL-buis?
Ja, in de meeste gevallen kun je je bestaande TL-buis één-op-één vervangen door een LED TL-buis. Het is belangrijk om te controleren of je armatuur een starter heeft. Bij armaturen met een conventioneel voorschakelapparaat (VSA) vervang je de oude starter door een LED-starter (dummy starter), die vaak wordt meegeleverd met de LED TL-buis. Bij armaturen zonder starter of met een elektronisch VSA kan het nodig zijn om het voorschakelapparaat te verwijderen of te overbruggen.
Wat zijn de voordelen van het vervangen van TL-buizen door LED TL-buizen?
Het overstappen op LED TL-buizen biedt meerdere voordelen:
- Energiebesparing: LED TL-buizen verbruiken tot 65% minder energie dan traditionele TL-buizen.
- Lange levensduur: LED TL-buizen gaan gemiddeld 30.000 tot 50.000 branduren mee.
- Direct vol licht: LED TL’s geven onmiddellijk volledig licht zonder opwarmtijd.
- Milieuvriendelijk: Bevatten geen schadelijke stoffen zoals kwik en zijn recyclebaar.
Is het nodig om het voorschakelapparaat (VSA) te verwijderen bij het installeren van een LED TL-buis?
Dat hangt af van het type armatuur:
- Conventioneel VSA met starter: Vervang de starter door een LED-starter; het VSA kan blijven zitten.
- Elektronisch VSA zonder starter: Verwijder of overbrug het VSA om flikkering of defecten te voorkomen.
Kan ik LED TL-buizen gebruiken in vochtige ruimtes zoals badkamers of garages?
Ja, maar zorg ervoor dat je LED TL-buizen en armaturen gebruikt die geschikt zijn voor vochtige omgevingen. Kijk naar de IP-waarde van het armatuur; voor vochtige ruimtes wordt minimaal IP65 aanbevolen. Dit garandeert bescherming tegen water en stof.
Zijn er LED TL-buizen beschikbaar voor 24V-systemen, zoals in campers of boten?
De meeste LED TL-buizen zijn ontworpen voor 230V-systemen. Voor 24V-toepassingen, zoals in campers of boten, zijn speciale LED-verlichting en armaturen beschikbaar die geschikt zijn voor lage spanningen. Het is belangrijk om producten te kiezen die specifiek zijn ontworpen voor 24V-systemen om compatibiliteitsproblemen te voorkomen.
Mocht je na deze handleiding toch nog vragen hebben, schroom dan niet om contact met ons op te nemen, dan zorgen wij voor de antwoorden!
Heb je twijfels of twee linkerhanden? Dan adviseren wij de installatie te laten uitvoeren door een erkend en gecertificeerd installateur! Of kies voor een LED-product wat eenvoudiger te installeren is, zoals onze LED Batten.
Auteur: Kees Postma (MEIPOS LED verlichting)
Publicatiedatum 25-04-2015
Datum aangepast 05-06-2025